تایپوگرافی چیست؟ اگر شما هم به دنبال پاسخ این سوال هستید، باید بدانید تایپوگرافی (Typography) ریشه یونانی دارد و ترکیب دو واژه typos به معنی شکل و graphia به معنی نوشتن و یکی از شاخه های طراحی گرافیک است.
در این مقاله در رابطه با تعریف تایپوگرافی، کاربردهای آن، تاریخچه تایپوگرافی، اهمیت تایپوگرافی و مواردی از این قبیل صحبت خواهیم کرد. اگر می خواهید با معنی و مفهوم تایپوگرافی آشنا شوید، با ما در ایزی وب همراه باشید.
تایپوگرافی چیست؟ (تعریف تایپوگرافی)
تایپوگرافی، با نام علمی نویسه نگاری، عبارت است از علم و هنر طراحی و چیدمان حروف و کاراکترهای متن کنار هم به منظور نمایش زبان یا زبان تصویری. این تعریف با رعایت اصل خوانا و جذاب بودن برای بیننده، همراه است.
به عبارت عام تر، تایپوگرافی عبارت است از اصول و قواعدی که برای طراحی کردن و کنار هم قرار دادن اجزای یک متن بلند یا کوتاه استفاده می شود به گونه ای که آن متن آن چیزی را که باید، به شکل صحیح به مخاطب خود انتقال دهد.
بنا به تعریف منابع معتبر، تایپوگرافی شامل انتخاب تایپ فیس، اندازه نقاط، طول خطوط، فاصله خطوط، فاصله حروف و مواردی از این دست می باشد. تایپ فیس آن چیزی است که ما با نام فونت می شناسیم.
به عبارتی دیگر، تایپوگرافی شامل انتخاب استایل، شکل، ساختار و اندازه قلم نوشتاری در عین توجه به اصول و قوانین نگارشی، نشانه گذاری ها و املای صحیح است.
هدف تایپوگرافی
هدف تایپوگرافی ایجاد ارتباط بصری با خواننده (بیننده) و انتقال پیام محتوای خود به شکلی رسا به وی است.
از بعد دیگر، هدف تایپوگرافی برجسته کردن ویژگی بصری حروف و دادن جنبه تصویری به نوشته و متن است.
به این مثال توجه کنید. در عکس زیر می بینید که چگونه با استفاده از تایپوگرافی، نام یک فیلم ترسناک در بنر یا تیزر تبلیغاتی به شکلی ترسناک و دلهره آور طراحی شده است تا بتواند ارتباط بصری مناسبی با مخاطب برقرار کند.
به عکس، توجه کنید که چگونه با استفاده از تایپوگرافی متن یک کتاب داستان کودکانه، به شکلی نرم و لطیف طراحی شده که بتواند توجه مخاطب خود را که کودکان هستند جلب کند.
عناصر تایپوگرافی
می توان المان های اساسی در تایپوگرافی را به این صورت لیست کرد:
- انتخاب تایپ فیس (استایل، شکل، ساختار قلم نوشتاری)
- اندازه قلم
- اندازه نقاط
- طول خطوط
- فاصله خطوط
- فاصله حروف
- ترازبندی
- رنگ
اهمیت استفاده از تایپوگرافی
همانطور که پیشتر گفته شد، تایپوگرافی به دنبال انتقال پیام به مخاطب در عین پایبندی به اصول خوانایی و زیبایی است. اهمیت استفاده از تایپوگرافی را می توان با شمردن اثرات مثبت انتخاب تایپوگرافی هوشمندانه خاطر نشان کرد. این اثرات را می توان به صورت لیست زیر جمع بندی نمود:
- ایجاد جذابیت
- خوانایی متن
- انتقال پیام و احساسات به شکل صحیح
"چه در تلفن هایمان، چه در کتاب ها و چه در وبسایت ها، ما دائماً در حال هضم کلمات نوشته شده هستیم. از دفترچه های آموزشی گرفته تا سردر مغازه ها، تایپوگرافی در اطراف ما وجود دارد."
اهمیت تایپوگرافی به قدری برجسته است که امروزه ابزارها و وبسایت هایی برای تایپوگرافی آنلاین ساخته شده اند که برای طراحی لوگو و ... به شما کمک می کنند.
تاریخچه تایپوگرافی
از زمان باستان کاربرد تایپوگرافی قابل مشاهده بوده است. در اصل از زمانی که مفهومی به نام خط نمود پیدا کرد، خود به خود مفهوم تایپوگرافی هم به زندگی انسان راه باز کرد. زمانی که کتیبه ها و کتاب های دستی توسط مردم باستان نگاشته می شدند اصول و قواعدی رعایت می شد که نشان از کاربرد تایپوگرافی در آن زمان دارد.
اما مفهوم قوی تر و اصیل تر آن از زمانی قوت گرفت که در قرن پانزدهم چاپخانه و دستگاه چاپ ظهور پیدا کردند. سپس با گسترش و پیشرفت ماشین چاپ مفهوم تایپوگرافی هم پیشرفته تر و به روز تر شد و سبک های قلم متنوع تر شدند که مفهوم امروزی تایپوگرافی معنا پیدا کرد.
امروزه تایپ فیس ها و فونت های بسیار متنوعی در انواع زبان ها طراحی شده که کاربردهای مختلفی دارند و نقش تایپوگرافی را بسیار برجسته تر کرده اند.
کاربردهای تایپوگرافی
حال که با معنی و مفهوم تایپوگرافی آشنا شدید، بیایید به چند مورد از کاربردهای آن اشاره کنیم. تایپوگرافی در مواردی از این قبیل مورد استفاده قرار می گیرد:
- چاپ
- طراحی کتاب
- مجله و نشریه نویسی
- تبلیغات
- طراحی پست
- تدوین ویدئو
- عملیات گرافیکی مانند طراحی لوگو
- طراحی سایت
تایپوگرافی در طراحی سایت
امروزه کاربران حجم وسیعی از اطلاعات خود را به صورت آنلاین و از اینترنت به دست می آورند و زمان زیادی را در انواع وبسایت ها صرف می نمایند. پس اینکه طراحی سایت به شکلی کاربرپسند باشد بسیار مهم است.
مخاطب باید بتواند ارتباط بصری مناسبی با متنی که می بیند برقرار و پیام آن را به درستی دریافت کند. به این شکل اهمیت تایپوگرافی در طراحی سایت مشخص می شود. به عبارت دیگر تایپوگرافی در ارتباط نزدیکی با رابط کاربری (UI) است.
باید تایپوگرافی در طراحی سایت به گونه ای انتخاب و استفاده شود که با پرسونای مخاطب هدف سازگاری داشته باشد و جذابیت لازم را برای او ایجاد کند.
آیا تایپوگرافی در طراحی سایت وردپرسی هم قابل استفاده است؟
با توجه به اینکه سایت های وردپرسی از قالب های آماده استفاده می کنند شاید این سوال به وجود بیاید که نقش تایپوگرافی در چنین سایت هایی چیست؟ حتی در صورتی که از وردپرس استفاده کنید، بخش هایی از رابط کاربری در دست خودتان است. اینکه نوشته ها در چه اندازه و سایزی باشند، از چه فونتی بهره ببرند، کلمات در چه فاصله ای از هم قرار بگیرند و به چه سبکی نمایش داده شوند قابل تنظیم است. لذا مفهوم تایپوگرافی در طراحی سایت وردپرسی هایی از بین نمی رود.
ارتباط تایپوگرافی و برند
تایپوگرافی در صورتی که به درستی استفاده شود می تواند در شناساندن هویت برند شما بسیار نقش پررنگی داشته باشد. تمامی برندهای بزرگ و موفق دنیا به این واقعیت از تایپوگرافی توجه نموده اند. اینکه لوگوی برند شما به چه شکلی طراحی شود که هویت برند شما را در دل خود داشته باشد و آن را معرفی کند کاری است که تایپوگرافی انجام می دهد.
تصور کنید یک وبسایت فروشگاهی لوازم آرایشی دارید. هویت برند شما یک کاراکتر لطیف و زیباست. باید لوگوی شما، طراحی سایت شما و حتی نوشته ها و متن های وبسایت شما این لطافت را در خود داشته باشند. برای درک بهتر این موضوع به عکس زیر که لوگوی برند وبسایت خانومی است توجه کنید که به چه صورت از رنگ و انحناهای خاص و حساب شده بهره برده است.
تایپوگرافی فارسی
با توجه به اینکه ما فارسی زبان هستیم و زبان نوشتاری ما فارسی است و نظر به اینکه زبان فارسی ویژگی های خاص و منحصر به فردی دارد، باید طراحان وبسایت به تایپوگرافی فارسی و اهمیت آن واقف باشند. باید برای طراحی وبسایت فارسی از طراحان گرافیکی که تخصص در حوزه تایپوگرافی فارسی دارند استفاده نمود.
برخی از ویژگی های خاص زبان فارسی عبارت اند از:
- راست به چپ بودن
- اشکال متفاوت حروف در دو حالت انفصال و اتصال
- اندازه های متفاوت در ارتفاع و پهنا برای حروف
- وجود حروف نقطه دار و بدون نقطه
ارتباط تایپوگرافی با خوشنویسی و خطاطی
همانطور که پیشتر گفته شد، تایپوگرافی ترکیبی از علم و هنر است. اما خوشنویسی (Calligraphy) فقط یک هنر است و هدف آن زیبایی و چشم نوازی نوشته است. در حالیکه هدف تایپوگرافی گسترده تر است و به دنبال انتقال پیام و احساسات در عین رعایت اصل زیبایی و چشم نوازی است. اصول و قواعد تایپوگرافی بسیار بیشتر، گسترده تر و پیچیده تر است.